Üretim, Maliyetler ve Sektör Yapısı - Temel Kavramlar ve Özet
Özel sektöre ait firmalar kar elde etmek için motive olurlar. Kâr, gelirler ve maliyetler arasındaki farktır. Muhasebe karı sadece açık maliyetleri dikkate alırken, ekonomik kar hem açık hem de örtülü maliyetleri dikkate alır.
Üretim, bir firmanın girdileri (örneğin işgücü, sermaye, hammadde, vb.) çıktılara dönüştürmek için kullandığı süreçtir. Sabit girdilerin (örneğin sermaye) kısa bir süre içinde değiştirilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla, kısa vadede çıktıyı değiştirmenin tek yolu değişken girdileri (örneğin işgücü) değiştirmektir. Marjinal ürün, bir firmanın üretimde daha fazla işgücü istihdam ederek elde ettiği ek çıktıdır. Bir noktada, ilave işgücü istihdamı azalan marjinal verimliliğe yol açar, yani elde edilen ilave çıktı bir önceki işgücü artışından daha azdır. Matematiksel olarak marjinal ürün, toplam ürün eğrisinin eğimidir.
Her girdi için (örneğin işgücü), ilişkili bir faktör ödemesi (örneğin ücretler ve maaşlar) vardır. Belirli bir çıktı miktarı için üretim maliyeti, söz konusu çıktı miktarını üretmek için gereken her bir girdi miktarının ilgili faktör ödemesiyle çarpımının toplamıdır.
Kısa vadeli bir bakış açısıyla, bir firmanın toplam maliyetlerini, firmanın herhangi bir çıktı üretmeden önce katlanmak zorunda olduğu sabit maliyetler ve firmanın üretim eylemi sırasında katlandığı değişken maliyetler olarak ikiye ayırabiliriz. Sabit maliyetler batık maliyetlerdir; yani geçmişte kaldıkları ve firma bunları değiştiremediği için, gelecekteki üretim veya fiyatlandırma ile ilgili ekonomik kararlarda hiçbir rol oynamamalıdırlar. Değişken maliyetler tipik olarak azalan marjinal getiri gösterir, böylece daha yüksek seviyelerde çıktı üretmenin marjinal maliyeti artar.
Marjinal maliyeti, çıktıdaki her bir olası değişim için toplam maliyetteki değişimi (ya da değişken maliyetteki değişimi, ki bu da aynı şey olacaktır) alıp çıktıdaki değişime bölerek hesaplarız. Marjinal maliyetler tipik olarak yükselmektedir. Bir firma, marjinal maliyetini başka bir birim satarak elde ettiği ek gelirle karşılaştırarak marjinal biriminin kâra katkıda bulunup bulunmadığını öğrenebilir.
Ortalama toplam maliyeti, her farklı çıktı düzeyinde toplam maliyeti alıp toplam çıktıya bölerek hesaplarız. Ortalama maliyetler grafik üzerinde tipik olarak U şeklindedir. Bir firmanın ortalama üretim maliyeti piyasa fiyatından düşükse, firma kar elde ediyor demektir.
Ortalama değişken maliyeti, değişken maliyeti alıp her bir çıktı düzeyindeki toplam çıktıya bölerek hesaplarız. Ortalama değişken maliyetler tipik olarak U şeklindedir. Eğer bir firmanın ortalama değişken üretim maliyeti piyasa fiyatından daha düşükse, sabit maliyetler göz ardı edildiğinde firma kar elde ediyor demektir.
Uzun dönemde tüm girdiler değişkendir. Azalan marjinal verimlilik sabit sermayeden kaynaklandığından, uzun vadede azalan getiri söz konusu değildir. Firmalar istedikleri çıktı düzeyini üretmek için en uygun sermaye stokunu seçebilirler.
Bir üretim teknolojisi, belirli bir üretim yöntemini oluşturan belirli bir emek, fiziksel sermaye ve teknoloji kombinasyonunu ifade eder.
Uzun vadede, firmalar üretim teknolojilerini seçebilirler ve böylece tüm maliyetler değişken maliyetler haline gelir. Bu seçimi yaparken, firmalar mümkün olan en düşük uzun dönem ortalama maliyetle üretim yapmak için, mümkün olan yerlerde nispeten ucuz girdileri nispeten pahalı girdilerle ikame etmeye çalışacaktır.
Ölçek ekonomileri, çıktı düzeyi arttıkça ortalama maliyetin azaldığı bir durumu ifade eder. Ölçeğe göre sabit getiri, çıktı arttıkça ortalama maliyetin değişmediği bir durumu ifade eder. Ölçek ekonomileri, çıktı arttıkça ortalama maliyetlerin de arttığı bir durumu ifade eder.
Uzun dönem ortalama maliyet eğrisi, firmanın üretim teknolojisini seçmesi için üretimdeki tüm girdilerin değişmesine izin vererek mümkün olan en düşük ortalama üretim maliyetini gösterir. Aşağı doğru eğimli bir LRAC ölçek ekonomilerini; düz bir LRAC ölçeğe göre sabit getiriyi; yukarı doğru eğimli bir LRAC ise ölçek ekonomisizliğini gösterir. Eğer uzun dönem ortalama maliyet eğrisi, mümkün olan en düşük ortalama maliyetle sonuçlanan tek bir üretim miktarına sahipse, o zaman bir sektörde rekabet eden tüm firmaların aynı büyüklükte olması gerekir. Bununla birlikte, LRAC'nin alt kısmında düz bir segment varsa, böylece bir firma en düşük ortalama maliyetle bir dizi farklı miktar üretebilirse, sektörde rekabet eden firmalar bir dizi boyut sergileyecektir. Uzun dönem ortalama maliyet eğrisi ile birlikte piyasa talebi, belirli bir sektörde kaç firmanın var olacağını belirler.
Belirli bir ürünün piyasada talep edilen miktarı, üretim maliyetinin en düşük olduğu uzun dönem ortalama maliyet eğrisinin alt kısmında bulunan miktardan çok daha fazlaysa, piyasada rekabet eden çok sayıda firma olacaktır. Piyasada talep edilen miktar LRAC'nin altındaki miktardan daha az ise, muhtemelen sadece bir firma olacaktır.
Yorumlar
Yorum Gönder