Buzul Oluşumu
Buzullar, her yıl tekrarlanan kar yağışının yaz aylarında tamamen erimeyen derin kar tabakaları biriktirmesiyle oluşur. Böylece derin katmanlar halinde biriken bir kar birikimi meydana gelir. Çok yıllık kar, tüm yıl boyunca devam eden bir kar birikimidir. İnce bir çok yıllık kar birikimi bir kar alanıdır. Tekrarlanan çok yıllık kar mevsimleri boyunca kar yerleşir, sıkışır ve alttaki katmanlarla birleşir. Kar taneleri arasındaki boşluk miktarı azalır. Eski kar daha fazla yeni kar tarafından gömüldükçe, eski kar katmanları sıkışarak buz kristallerinden oluşan taneli bir kütle olan firn veya névé haline gelir. Firn gömülmeye, sıkışmaya ve yeniden kristalleşmeye devam ettikçe, boşluk alanları küçülür ve buz daha az gözenekli hale gelir ve sonunda buzul buzuna dönüşür. Katı buzul buzu hala makul miktarda boşluk alanı tutar ve bu da havayı hapseder. Bu küçük hava cepleri, geçmiş atmosfer bileşiminin kayıtlarını sağlar.
Üç genel buzul türü vardır: alpin veya vadi buzulları, buz tabakaları ve buz örtüleri. Alp buzullarının çoğu And Dağları, Kayalıklar, Alpler ve Himalayalar gibi dünyanın belli başlı sıradağlarında yer alır ve genellikle uzun, dar vadileri kaplar. Alp buzulları, Washington eyaletindeki Olimpiyat Yarımadası gibi yüksek yıllık yağış alan bölgelerde daha düşük rakımlarda da oluşabilir.
Kıtasal buzullar olarak da adlandırılan buz tabakaları, milyonlarca kilometrekarelik bir alanda oluşur ve binlerce metre kalınlığındadır. Dünya'nın en büyük buz tabakaları Grönland ve Antarktika'da bulunmaktadır. Grönland Buz Tabakası, 2 milyon km²'den (1,242,700 sq mi) fazla geniş yüzey alanı ve 1500 metreye (5,000 ft, neredeyse bir mil) varan ortalama kalınlığıyla Kuzey Yarımküre'deki en büyük buz kütlesidir.
Antarktika Buz Tabakası daha da büyüktür ve neredeyse tüm kıtayı kaplar. Antarktika buz tabakasının en kalın kısımları 4.000 metrenin üzerindedir (>13.000 ft veya 2,5 mil). Ağırlığı Antarktika'nın ana kayasını birçok yerde deniz seviyesinin altına indirmektedir. Grönland ve Antarktika buz tabakalarını karşılaştıran kesit diyagramı, ikisi arasındaki boyut farkını göstermektedir.
Buz örtüsü buzulları, 50.000 km2 'den daha az bir alanı kaplayan buz tabakalarının daha küçük versiyonlarıdır ve genellikle daha yüksek rakımlarda yer alır ve dağların tepelerini kaplayabilir. İzlanda'da birkaç buz örtüsü bulunmaktadır. Snow Dome adı verilen küçük bir buz örtüsü Washington eyaletindeki Olimpiyat Yarımadası'nda Olimpos Dağı'nın yakınındadır.
Şekil, Kuzey Yarımküre'deki eski Laurentide Buz Tabakasının boyutunu göstermektedir. Bu buz tabakası, son Buzul Çağı olarak da bilinen son buzul maksimum olayı sırasında mevcuttu.
Yorumlar
Yorum Gönder