Buzul Bütçesi
Buzul bütçesi bir banka hesabı gibidir, buz ise mevcut bakiyedir. Eğer giderden (yazın eriyen kar ve buz) daha fazla gelir (kışın biriken kar) varsa, o zaman buzul bütçesi büyüme gösterir. Genel buzul bütçesindeki pozitif veya negatif buz dengesi, bir buzulun sırasıyla ilerlemesini veya geri çekilmesini belirler. Buz dengesinin büyüdüğü alana birikim bölgesi denir. Buz dengesinin küçüldüğü bölgeye ise ablasyon bölgesi denir.
Diyagram bu iki bölgeyi ve denge çizgisini göstermektedir. Birikme bölgesinde, kar birikme hızı kar erime hızını aşar ve buz yüzeyi her zaman karla kaplıdır. Kar çizgisi veya ateş hattı olarak da adlandırılan denge çizgisi, birikme ve erime bölgeleri arasındaki sınırı belirler. Ablasyon bölgesindeki denge çizgisinin altında, erime hızı kar birikimini aşarak çıplak buz yüzeyini açıkta bırakır. Ateş hattının konumu, buzul bütçesindeki pozitif veya negatif buz dengesinin bir yansıması olarak mevsim boyunca ve yıldan yıla değişir. Bir buzulun bütçesini etkileyen iki değişken olan kış birikimi ve yaz erimesi arasında, yaz erimesi bir buzulun bütçesi için en önemli olanıdır. Soğuk yazlar buzulun ilerlemesini, sıcak yazlar ise buzulun geri çekilmesini teşvik eder.
Eğer bir avuç sıcak yaz buzulların geri çekilmesini teşvik ederse, küresel iklimin on yıllar ve yüzyıllar boyunca ısınması buzulların erimesini ve geri çekilmesini daha da hızlandıracaktır. İnsanların fosil yakıtları yakmasına bağlı küresel ısınma, buz tabakalarının normalde yüzyıllar sürecek bir kütle miktarını yıllar içinde kaybetmesine neden oluyor. Mevcut buzul erimesi, deniz seviyelerinin önceki tarihlere göre beklenenden daha hızlı yükselmesine katkıda bulunuyor.
Antarktika ve Grönland buz tabakaları küresel ısınma sırasında eridikçe incelir veya söner. Buz tabakalarının kenarları kırılır ve okyanusa düşer, bu sürece buzağılama denir ve yüzen buzdağları haline gelir. Fiyort, deniz suyu ile dolu dik duvarlı bir vadidir. Bir fiyordun dar şekli, daha soğuk bir iklim döneminde bir buzul tarafından oyulmuştur. Isınma eğilimi sırasında, buzul erime suyu fiyortlardaki deniz seviyesini yükseltebilir ve eskiden kuru olan vadileri sular altında bırakabilir. Buzulların geri çekilmesi ve sönmesi, James Balog'un 2009 yılında gerçekleştirdiği "Aşırı buz kaybının hızlandırılmış kanıtı" başlıklı TED konuşmasında iyi bir şekilde gösterilmiştir.
James Balog: Time-lapse proof of extreme ice loss | TED Talk
Yorumlar
Yorum Gönder