Bilim Nedir?
Şekil: Burası Yellowstone Ulusal Parkı'ndaki Yellowstone Büyük Kanyonu. Bununla ilgili objektif bir ifade şöyle olabilir: "Resim bir şelaleye ait." Öznel bir ifade ise şöyle olabilir: "Resim çok güzel." ya da "Şelale erozyon nedeniyle orada."Objektif bir gözlem kişisel önyargılardan uzaktır ve tüm bireyler tarafından aynı şekilde değerlendirilir. İnsanlar doğaları gereği önyargılıdır, bu nedenle tamamen tarafsız olamazlar; amaç mümkün olduğunca tarafsız olmaktır. Öznel bir gözlem, bir kişinin duygu ve inançlarına dayanır ve o kişiye özgüdür.
Bilim insanlarının önyargıdan kaçınmasının bir başka yolu da mümkün olduğunca nitel ölçümler yerine nicel ölçümler kullanmaktır. Nicel bir ölçüm, belirli bir sayısal değer ile ifade edilir. Niteliksel gözlemler genel veya göreceli tanımlamalardır. Örneğin, bir kayayı kırmızı veya ağır olarak tanımlamak nitel bir gözlemdir. Yansıyan ışığın dalga boylarını ölçerek bir kayanın rengini veya içerdiği minerallerin oranlarını ölçerek yoğunluğunu belirlemek nicelikseldir. Sayısal değerler genel tanımlamalardan daha kesindir ve istatistiksel hesaplamalar kullanılarak analiz edilebilirler. Bu nedenle niceliksel ölçümler bilim insanları için niteliksel gözlemlerden çok daha yararlıdır.
Bilimde gerçeği ortaya koymak zordur çünkü tüm bilimsel iddialar yanlışlanabilir, yani herhangi bir başlangıç hipotezi test edilebilir ve yanlış olduğu kanıtlanabilir. Bir hipotez ancak yanlış sonuçlar, rakip fikirler ve olası varyasyonlar kapsamlı bir şekilde elendikten sonra güvenilir bir bilimsel teori olarak kabul edilir. Bu titiz inceleme, bir hipotezdeki zayıflıkları veya kusurları ortaya çıkarır ve tüm bilimsel fikirleri ve prosedürleri destekleyen güçtür. Aslında, mevcut fikirlerin yanlış olduğunu kanıtlamak birçok bilimsel kariyerin arkasındaki itici güç olmuştur.
Yanlışlanabilirlik bilimi sözde bilimden ayırır. Bilim insanları, doğa olaylarının yanlışlanabilirliğini engelleyen ya da bundan kaçınan açıklamalara karşı ihtiyatlıdır. Test edilemeyen veya bilimsel standartları karşılamayan bir açıklama bilim olarak değil, sözde bilim olarak kabul edilir. Sözde bilim, bilimsel gibi görünen ancak bilimsel yöntemi kullanmayan fikirler bütünüdür. Astroloji bir sözde bilim örneğidir. Gök cisimlerinin hareketlerini insan davranışlarını etkilemeye bağlayan bir inanç sistemidir. Astrologlar göksel gözlemlere güvenirler, ancak vardıkları sonuçlar deneysel kanıtlara dayanmaz ve durum tespitleri yanlışlanabilir değildir. Bu, gök cisimlerinin ve kozmosun bilimsel olarak incelenmesi olan astronomi ile karıştırılmamalıdır.
Bilim aynı zamanda sosyal bir süreçtir. Bilim insanları fikirlerini konferanslarda meslektaşlarıyla paylaşır, rehberlik ve geri bildirim isterler. Yayınlanmak üzere gönderilen araştırma makaleleri ve veriler, aynı alanda uzman bilim insanları olan nitelikli hakemler tarafından titizlikle incelenir. Bilimsel inceleme süreci, yanlış bilgileri, geçersiz araştırma sonuçlarını ve çılgın spekülasyonları ayıklamayı amaçlar. Bu nedenle yavaş, dikkatli ve muhafazakârdır. Bilim insanları, bir hipotezi bilimsel teori olarak kabul etmeden önce çok sayıda bağımsız araştırmacı tarafından çok sayıda kanıtla desteklenmesini bekleme eğilimindedir.
Yorumlar
Yorum Gönder