Kabuk Deformasyonu ve Depremler - Özet
Jeolojik stres, uygulanan kuvvet, üç tipte gelir: gerilim, kesme ve sıkıştırma. Gerilme, stres tarafından üretilir ve üç tür deformasyon üretir: elastik, sünek ve kırılgan. Jeolojik haritalar, yeraltındaki üç boyutlu jeolojik yapıların yüzeydeki ifadesi olan yüzey oluşumlarının iki boyutlu gösterimleridir. Strike ve dip veya kaya tutumu olarak adlandırılan harita sembolü, kaya tabakalarının kuzey-güney ve yatay referansla yönelimini gösterir. Katlanmış kaya katmanları, kollarının, kıvrım eksenlerinin ve eksenel düzlemlerinin yönelimine göre kategorize edilir. Faylar, gerilme kuvvetleri kaya bütünlüğünü ve sürtünmeyi aştığında kırılgan deformasyona ve kırılmaya yol açar. Üç ana fay tipi, fay bloklarının hareketine göre tanımlanır: normal, çarpma-kayma ve ters.
Depremler veya sismik aktivite, elastik geri tepmenin eşlik ettiği ani kırılgan deformasyondan kaynaklanır. Bir deprem odağından enerji salınımı sismik dalgalar olarak üretilir. P ve S dalgaları Dünya'nın iç kısımlarında ilerler. Dış kabuğa çarptıklarında yüzey dalgaları oluştururlar. Madencilik ve nükleer patlamalar gibi insan faaliyetleri de sismik aktiviteye neden olabilir. Sismograflar bir depremin açığa çıkardığı enerjiyi logaritmik bir büyüklük birimi ölçeği kullanarak ölçer; Moment Büyüklük Ölçeği orijinal Richter Ölçeğinin yerini almıştır. Deprem şiddeti, yer sarsıntısının ve fiziksel hasarın algılanan etkileridir. Deprem odaklarının konumu, birden fazla sismograftan alınan üçgenleme okumalarından belirlenir.
Dünyanın iç kısmındaki kayalardan geçen ve dünya çapındaki Sismik Ağ'ın sismograflarında ölçülen deprem ışınları, gömülü kaya kütlelerinin sismik tomograflar olarak 3 boyutlu görüntülenmesini sağlar.
Depremler levha tektoniği ile ilişkilidir. Depremler genellikle yitim, çarpışma, dönüşüm ve ıraksak sınır bölgeleri de dahil olmak üzere aktif levha sınırlarının etrafında meydana gelir. Levha içi deprem alanları da meydana gelir. Depremlerin neden olduğu hasar, büyüklük, konum ve yön, yerel koşullar, yapı malzemeleri, yoğunluk ve süre ve rezonans dahil olmak üzere bir dizi faktöre bağlıdır. Doğrudan yer sarsıntısının neden olduğu hasara ek olarak, ikincil deprem tehlikeleri arasında sıvılaşma, tsunami, toprak kaymaları, depremler ve yükseklik değişiklikleri yer almaktadır.
Yorumlar
Yorum Gönder