Kıyı Hatları - Özet

Kıyı şeridi süreçleri karmaşıktır, ancak kıyı süreçlerini anlamak için önemlidir. Dalgalar, akıntılar ve gelgitler kıyı şeridini şekillendiren ana etmenlerdir. Kıyıdaki yeryüzü şekillerinin çoğu, uzun kıyı sürüklenmesi yoluyla kumun hareket etmesine ve uzun vadede deniz seviyesinin yükselmesine ya da alçalmasına bağlanabilir.

Kıyı şeridi, su ve kara arasındaki ara yüzeydir ve beş bölgeye ayrılır. Kıyı şeridindeki süreçlere littoral süreçler denir. Dalgalar sahile belli bir açıyla yaklaşır ve bu da dalgaların sahile doğru bükülmesine neden olur. Bu bükülme hareketi dalga kırılması olarak adlandırılır ve kıyı boyunca kumun hareket etmesini sağlayan süreç olan kıyı akıntısı ve kıyı sürüklenmesinin oluşmasından sorumludur. Uzun kıyı akıntısı kıyı boyunca kumu daha sakin sulara bıraktığında, kum birikerek körfez ağzı çubuğu adı verilen ve genellikle körfezleri ve limanları tıkayan bir çıkıntı veya bariyer oluşturabilir. İnsafsız insanlar, doğal plaj süreçlerini olumsuz etkileyen iskeleler ve oluklar oluşturarak limanlarını açık tutmak ve plajlarındaki kumu korumak için yöntemler geliştirmektedir.

Ortaya çıkan kıyılar deniz seviyesinin düşmesiyle, batan kıyılar ise deniz seviyesinin yükselmesiyle oluşur. Okyanuslar güneş enerjisini emer ve bu enerji dünya genelinde akıntılarla dağıtılır. Girdap adı verilen dairesel yüzey akıntıları kuzey yarımkürede saat yönünde, güney yarımkürede ise saat yönünün tersine döner. Termohalin derin sirkülasyon, dünyanın derin okyanus sularını birbirine bağlar: kutba doğru hareket eden sığ sıcak su buharlaştığında, daha soğuk, daha tuzlu ve daha yoğun su batar ve derin su akıntılarına dönüşür. Sığ ve derin okyanus sirkülasyonu arasındaki bağlantıya küresel taşıma bandı denir.

Gelgitler gün boyunca deniz seviyesinin yükselmesi ve alçalmasıdır ve Güneş ve Ay'ın okyanuslar üzerindeki yerçekimi etkilerinden kaynaklanır. Üç tür gelgit modeli vardır: günlük, yarı günlük ve karışık. Tipik gelgit aralıkları yaklaşık 1 m'dir (3 ft). Aşırı gelgit aralıkları 18 m (60 ft) civarındadır.


Önceki Ders: Akıntılar ve Gelgitler

Sonraki Ders: Kıyı Hatları - Yararlanılan Kaynaklar

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Gelişim ve Kalıtım Eleştirel Düşünme Soruları

Darcy ve Raul çocuk sahibi olmakta zorlanıyor. Darcy her 28 günde bir yumurtluyor ve Raul'un sperm sayısı normal. Ancak Raul'un spermlerini boşalmadan yaklaşık bir saat sonra gözlemleyebilseydik, sadece yavaş hareket ediyor gibi göründüklerini görecektik. Raul'un spermleri sonunda Darcy'nin oositiyle karşılaştığında, yeterli bir akrozomal tepkime oluşturamadıkları görülür. Muhtemelen hangi süreç yanlış gitti? Cumartesi gecesi, bir kadın bir erkekle korunmasız cinsel ilişkiye girer. Salı sabahı, tipik olarak yumurtlama döneminde hissettiği döngü ortası ağrısını yaşar. Bu durum onu yakında hamile olduğunu öğrenebileceği konusunda son derece endişelendiriyor. Bu endişe geçerli mi? Neden ya da neden değil? Son adet döneminden yaklaşık 3 hafta sonra, cinsel olarak aktif bir kadın kısa süreli bir abdominopelvik kramp ve hafif kanama yaşar. Bunun açıklaması ne olabilir? Tıp Enstitüsü Gıda ve Beslenme Kurulu, hamile kalma ihtimali olan herkesin takviye veya zenginleştirilmiş g
Daha fazla oku »

Periodonsiyum Klinik Uygulamalar

Resim
  Hiper-Sementoz Sementoblast lar yetişkin sementumun yüzeyinde ( PDL içinde) bulunduğu için, sementum yeniden şekillenme ve onarım geçirme yeteneğine sahiptir. Bu da sementumu dentine benzetir ancak mineden farklı kılar. Aşırı sementoblast fonksiyonu hiper-sementoz ile sonuçlanabilir. Bu durum, diş üzerindeki aşırı oklüzal kuvvetler nedeniyle kök ucunda daha sık görülür. Gigantizm/akromegali veya Paget hastalığı gibi büyüme faktörü bozukluklarından da kaynaklanabilir. Konkresans Konkresyon örnekleri.  [Image credit : “Second and third molars joined by cement, in teeth with and without hypercementosis” by Consolaro A et al is licensed under CC BY 4.0] Yeterli miktarda hiper-sementoz iki dişi köklerinden birbirine yapıştırabilir, buna konkresyon denir. Bu, diş çekimi öncesinde radyografinin neden gerekli olduğunu gösterir. Bu durum en sık ikinci ve üçüncü üst azı dişleri arasında görülür. Kök Çürükleri Semental çürükler. [Image credit: “Photograph showing root cari
Daha fazla oku »

Dentin Oluşumu

Resim
  Dentinogenez (diş gelişimi) sırasında önemli bölgeler. Gösterge: P = pre-dentin, D = olgun dentin, oklar = pulpanın kenarında bulunan odontoblastların hücre gövdeleri. [Image credit: "Histological section of tooth" by Doc. RNDr. Josef Reischig, CSc. is licensed under CC BY-SA 3.0 / labels added] Dentinogenez , dentin oluşumu sürecidir (ve odontogenez kelimesi ile karıştırılmamalıdır). Dentinogenez diş gelişiminin çan evresi nde başlar. Odontoblastlar (Yukarıdaki şekil) dentin üreten hücrelerdir. İlk adım, iskele görevi gören kolajen de dahil olmak üzere proteinlerin salgılanmasıdır. İkinci adım, iskelenin etrafındaki mineralizasyondur. Başlangıçtaki proteinden zengin materyal pre-dentin dir, mineralize olduktan sonra dentin olarak adlandırılır. Amelogenez in aksine, üçüncü bir protein kaldırma (yeniden şekillendirme) adımı yoktur. İndüksiyon (veya Başlatma) Amelogenez ve dentinogenezin animasyonlu görünümü. İndüksiyon fazı sırasında odontoblast lar orta
Daha fazla oku »