Magmatik Süreçler ve Volkanlar

Magmatik kaya, sıvı kaya donarak katı bir kayaya dönüştüğünde oluşur. Bu erimiş malzeme toprakta olduğunda magma, yüzeyde olduğunda ise lav olarak adlandırılır. Sadece Dünya'nın dış çekirdeği sıvıdır; Dünya'nın mantosu ve kabuğu doğal olarak katıdır. Bununla birlikte, jeolojik süreçlerin erimeye neden olduğu yüzeye yakın yerlerde oluşan birkaç küçük magma cebi vardır. Volkanların ve magmatik kayaçların kaynağı bu magmadır. Bu bölümde magmatik kayaçların sınıflandırılması, magmaları oluşturan benzersiz süreçler, volkan türleri ve volkanik süreçler, volkanik tehlikeler ve magmatik yer şekilleri anlatılacaktır.

Şekil 4.1: Hawai'deki lav akıntısı.

Lav yeryüzünde hızla soğur ve küçük mikroskobik kristaller oluşturur. Bunlar ince taneli ekstrüzif veya volkanik magmatik kayaçlar olarak bilinir. Ekstrüzif kayaçlar genellikle vezikülerdir, kaçan gaz kabarcıklarından kaynaklanan deliklerle doludur. Volkanizma lavların püskürdüğü bir süreçtir. Püskürten lavın özelliklerine bağlı olarak, volkanizma büyük ölçüde farklı olabilir, pürüzsüz ve nazikten tehlikeli ve patlayıcıya kadar değişebilir. Bu da farklı volkan türlerine ve farklı volkanik tehlikelere yol açmaktadır.

Şekil 4.2: Half Dome, Yosemite Ulusal Parkı'ndaki bir intrüzif magmatik batolit.

Buna karşılık, yeryüzünün altında yavaşça soğuyan magma çıplak gözle görülebilen daha büyük kristaller oluşturur. Bunlar iri taneli intrüzif veya plütonik magmatik kayaçlar olarak bilinir. Magmatik kayaçlardaki katılaşmış minerallerin soğuma hızları ve tane boyutları arasındaki bu ilişki, kayacın jeolojik geçmişini yorumlamak için önemlidir.



Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Gelişim ve Kalıtım Eleştirel Düşünme Soruları

Darcy ve Raul çocuk sahibi olmakta zorlanıyor. Darcy her 28 günde bir yumurtluyor ve Raul'un sperm sayısı normal. Ancak Raul'un spermlerini boşalmadan yaklaşık bir saat sonra gözlemleyebilseydik, sadece yavaş hareket ediyor gibi göründüklerini görecektik. Raul'un spermleri sonunda Darcy'nin oositiyle karşılaştığında, yeterli bir akrozomal tepkime oluşturamadıkları görülür. Muhtemelen hangi süreç yanlış gitti? Cumartesi gecesi, bir kadın bir erkekle korunmasız cinsel ilişkiye girer. Salı sabahı, tipik olarak yumurtlama döneminde hissettiği döngü ortası ağrısını yaşar. Bu durum onu yakında hamile olduğunu öğrenebileceği konusunda son derece endişelendiriyor. Bu endişe geçerli mi? Neden ya da neden değil? Son adet döneminden yaklaşık 3 hafta sonra, cinsel olarak aktif bir kadın kısa süreli bir abdominopelvik kramp ve hafif kanama yaşar. Bunun açıklaması ne olabilir? Tıp Enstitüsü Gıda ve Beslenme Kurulu, hamile kalma ihtimali olan herkesin takviye veya zenginleştirilmiş g
Daha fazla oku »

Periodonsiyum Klinik Uygulamalar

Resim
  Hiper-Sementoz Sementoblast lar yetişkin sementumun yüzeyinde ( PDL içinde) bulunduğu için, sementum yeniden şekillenme ve onarım geçirme yeteneğine sahiptir. Bu da sementumu dentine benzetir ancak mineden farklı kılar. Aşırı sementoblast fonksiyonu hiper-sementoz ile sonuçlanabilir. Bu durum, diş üzerindeki aşırı oklüzal kuvvetler nedeniyle kök ucunda daha sık görülür. Gigantizm/akromegali veya Paget hastalığı gibi büyüme faktörü bozukluklarından da kaynaklanabilir. Konkresans Konkresyon örnekleri.  [Image credit : “Second and third molars joined by cement, in teeth with and without hypercementosis” by Consolaro A et al is licensed under CC BY 4.0] Yeterli miktarda hiper-sementoz iki dişi köklerinden birbirine yapıştırabilir, buna konkresyon denir. Bu, diş çekimi öncesinde radyografinin neden gerekli olduğunu gösterir. Bu durum en sık ikinci ve üçüncü üst azı dişleri arasında görülür. Kök Çürükleri Semental çürükler. [Image credit: “Photograph showing root cari
Daha fazla oku »

Dentin Oluşumu

Resim
  Dentinogenez (diş gelişimi) sırasında önemli bölgeler. Gösterge: P = pre-dentin, D = olgun dentin, oklar = pulpanın kenarında bulunan odontoblastların hücre gövdeleri. [Image credit: "Histological section of tooth" by Doc. RNDr. Josef Reischig, CSc. is licensed under CC BY-SA 3.0 / labels added] Dentinogenez , dentin oluşumu sürecidir (ve odontogenez kelimesi ile karıştırılmamalıdır). Dentinogenez diş gelişiminin çan evresi nde başlar. Odontoblastlar (Yukarıdaki şekil) dentin üreten hücrelerdir. İlk adım, iskele görevi gören kolajen de dahil olmak üzere proteinlerin salgılanmasıdır. İkinci adım, iskelenin etrafındaki mineralizasyondur. Başlangıçtaki proteinden zengin materyal pre-dentin dir, mineralize olduktan sonra dentin olarak adlandırılır. Amelogenez in aksine, üçüncü bir protein kaldırma (yeniden şekillendirme) adımı yoktur. İndüksiyon (veya Başlatma) Amelogenez ve dentinogenezin animasyonlu görünümü. İndüksiyon fazı sırasında odontoblast lar orta
Daha fazla oku »