Baş, Boyun ve Sırtın Eksenel Kasları
İskelet kasları eksenel (gövde ve baş kasları) ve apendiküler (kol ve bacak kasları) kategorilere ayrılmıştır. Bu sistem, aynı zamanda bu şekilde düzenlenmiş olan iskelet sistemindeki kemikleri de yansıtmaktadır. Eksenel kaslar konum, işlev veya her ikisine göre gruplandırılır. Bazı eksenel kaslar, apendiküler iskelete geçtikleri için sınırları bulanıklaştırıyor gibi görünebilir. İnceleyeceğiniz eksenel kasların ilk gruplaması baş ve boyun kaslarını içerir, daha sonra omurga kaslarını gözden geçireceksiniz ve son olarak oblik ve rektus kaslarını gözden geçireceksiniz.
Yüz İfadesini Oluşturan Kaslar
Yüz ifadesi kaslarının kökenleri kafatasının yüzeyindedir (unutmayın, bir kasın kökeni hareket etmez). Bu kasların insersiyonları bağ dokusu ve derinin dermisi ile iç içe geçmiş liflere sahiptir. Kaslar kemik yerine deriye yerleştiğinden, kasıldıklarında deri hareket ederek yüz ifadesini oluşturur (aşağıdaki şekil).
Orbicularis oris dudakları hareket ettiren dairesel bir kastır ve orbicularis oculi gözü kapatan dairesel bir kastır. Occipitofrontalis kası kafa derisini ve kaşları yukarı hareket ettirir. Kasın bir frontal karnı ve bir oksipital (kafatasının arka kısmındaki oksipital kemiğin yakınında) karnı vardır. Başka bir deyişle, alında bir kas (frontalis) ve başın arkasında bir kas (oksipitalis) vardır, ancak başın üst kısmında kas yoktur. Bunun yerine, iki karın epikraniyal aponevroz veya galea aponevroz (galea = "miğfer") adı verilen geniş bir tendonla bağlanır. Başlangıçta insan anatomisini inceleyen doktorlar kafatasının bir miğfere benzediğini düşünmüşlerdir.
Yüzün büyük bir kısmı, yanağı sıkıştıran buccinator kasından oluşur. Bu kas ıslık çalmanızı, üflemenizi ve emmenizi sağlar; ve çiğneme eylemine katkıda bulunur. Birkaç küçük yüz kası vardır, bunlardan biri de kaşların ana hareket ettiricisi olan corrugator supercilii'dir. Parmağınızı burun köprüsü noktasında kaşlarınızın üzerine yerleştirin. Kaşlarınızı şaşırmış gibi kaldırın ve kaşlarınızı çatıyormuş gibi indirin. Bu hareketlerle corrugator supercilii'nin hareketini hissedebilirsiniz. Yüz ifadesinin diğer kasları aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Gözleri Hareket Ettiren Kaslar
Göz küresinin hareketi, gözün dışından kaynaklanan ve göz akının dış yüzeyine yerleşen ekstrinsik göz kaslarının kontrolü altındadır. Bu kaslar göz çukurunun içinde yer alır ve görünen göz küresinin herhangi bir yerinde görülemez (aşağıdaki şekil ve aşağıdaki tablo). Daha önce bir doktora gittiyseniz ve parmağınızı kaldırıp yukarı, aşağı ve iki yana doğru takip etmenizi istediyse, doktor göz kaslarınızın koordineli bir şekilde hareket ettiğinden emin olmak için kontrol ediyordur.
| Hareket | Hedef | Hedef hareket yönü | Ana taşıyıcı | Köken | Yerleştirme |
| Gözleri yukarı ve buruna doğru hareket ettirir; gözleri saat 1 yönünden saat 3 yönüne döndürür | Göz yuvarlağı | Superior (yükseltir); medial (ekler) | Üst rektus | Ortak tendinöz halka (halka optik foramene bağlanır) | Göz küresinin üst yüzeyi |
| Gözleri aşağı ve buruna doğru hareket ettirir; gözleri saat 6 yönünden saat 3 yönüne döndürür | Göz yuvarlağı | İnferior (bastırır); medial (ekler) | Alt rektus | Ortak tendinöz halka (halka optik foramene bağlanır) | Göz küresinin alt yüzeyi |
| Gözleri burundan uzaklaştırır | Göz yuvarlağı | Yanal (kaçırır) | Yanal rektus | Ortak tendinöz halka (halka optik foramene bağlanır) | Göz küresinin yan yüzeyi |
| Gözleri buruna doğru hareket ettirir | Göz yuvarlağı | Medial (adduksiyonlar) | Medial rektus | Ortak tendinöz halka (halka optik foramene bağlanır) | Göz küresinin medial yüzeyi |
| Gözleri yukarı ve burundan uzağa hareket ettirir; göz küresini saat 12 yönünden saat 9 yönüne döndürür | Göz yuvarlağı | Superior (yükseltir); lateral (kaçırır) | İnferior oblik | Orbita tabanı (maksilla) | Göz küresinin inferior rektus ve lateral rektus arasındaki yüzeyi |
| Gözleri aşağı ve burundan uzağa hareket ettirir; göz küresini saat 6 yönünden saat 9 yönüne döndürür | Göz yuvarlağı | İnferior (bastırır); lateral (kaçırır) | Üst oblik | Sfenoid kemik | Göz küresinin üst rektus ve yan rektus arasındaki yüzeyi |
| Gözleri açar | Üst göz kapağı | Süperior (yükseltir) | Levator palpabrae superioris | Orbita çatısı (sfenoid kemik) | Üst göz kapaklarının derisi |
| Göz kapaklarını kapatır | Göz kapağı derisi | Superior-inferior eksen boyunca kompresyon | Orbicularis oculi | Orbitayı oluşturan medial kemikler | Yörüngenin çevresi |
Çeneyi Hareket Ettiren Kaslar
Çiğneme ile ilgili kaslar, yiyecekleri yutmadan önce ısırmak ve ardından çiğnemek için yeterli basıncı uygulayabilmelidir (aşağıdaki şekil ve aşağıdaki tablo). Masseter kası çiğneme için kullanılan ana kastır çünkü ağzı kapatmak için mandibulayı (alt çene) kaldırır ve mandibulayı geri çeken temporalis kası tarafından desteklenir. Çiğnerken parmaklarınızı şakağınıza koyarak temporalisin hareket ettiğini hissedebilirsiniz.
| Hareket | Hedef | Hedef hareket yönü | Ana taşıyıcı | Köken | Yerleştirme |
| Ağzı kapatır; çiğnemeye yardımcı olur | Mandibula | Süperior (yükseltir) | Masseter | Maksilla kemeri; zigomatik kemer (masseter için) | Mandibula |
| Ağzını kapatır; alt çeneyi üst çenenin altına çeker | Mandibula | Superior (yükselir); posterior (geri çekilir) | Temporalis | Temporal kemik | Mandibula |
| Ağzı açar; alt çeneyi üst çenenin altına doğru iter; alt çeneyi yanlara doğru hareket ettirir | Mandibula | İnferior (bastırır); posterior (uzatır); lateral (abdüksiyon yapar); medial (addüksiyon yapar) | Lateral pterygoid | Sfenoid kemiğin pterygoid prosesi | Mandibula |
| Ağzı kapatır; alt çeneyi üst çenenin altına doğru iter; alt çeneyi yanlara doğru hareket ettirir | Mandibula | Superior (yükseltir); posterior (uzatır); lateral (abdüksiyon yapar); medial (addüksiyon yapar) | Medial pterygoid | Sfenoid kemik; maksilla | Mandibula; temporo-mandibular eklem |
Masseter ve temporalis kasları yiyecekleri sindirilebilir parçalara ayırmak için çenenin kaldırılıp kapatılmasından sorumlu olsa da medial pterygoid ve lateral pterygoid kasları çiğneme ve yiyeceklerin ağız içinde hareket ettirilmesine yardımcı olur.
Dili Hareket Ettiren Kaslar
Dil açıkça yiyeceklerin tadına bakmak için önemli olsa da çiğneme, deglutisyon (yutma) ve konuşma için de gereklidir (aşağıdaki şekil). Çok hareketli olduğu için dil, karmaşık konuşma kalıplarını ve sesleri kolaylaştırır.
Dil kasları ekstrinsik veya intrinsik olabilir. Ekstrinsik dil kasları dilin dışındaki orijinlerden dilin içine girer ve intrinsik dil kasları dilin içindeki orijinlerden dilin içine girer. Ekstrinsik kaslar tüm dili farklı yönlerde hareket ettirirken, intrinsik kaslar dilin şeklini değiştirmesine izin verir (örneğin, dili bir döngü halinde kıvırmak veya düzleştirmek gibi).
Ekstrinsik kasların hepsi glossus (glossus = "dil") kelime kökünü içerir ve kas isimleri kasın çıktığı yerden türetilmiştir. Genioglossus (genio = "çene") alt çeneden kaynaklanır ve dilin aşağı ve öne doğru hareket etmesini sağlar. Styloglossus stiloid kemikten köken alır ve yukarı ve geriye doğru harekete izin verir. Palatoglossus dilin arkasını yükseltmek için yumuşak damaktan çıkar ve hyoglossus dili aşağı doğru hareket ettirmek ve düzleştirmek için hyoid kemikten çıkar.
| GÜNDELİK BAĞLANTI Anestezi ve Dil Kasları Ameliyattan önce hasta genel anesteziye hazır hale getirilmelidir. Hastanın ameliyata hazırlanabilmesi için vücudun normal homeostatik kontrolleri “beklemeye” alınır. Solunumun kontrolü hastanın homeostatik kontrolünden anestezi uzmanının kontrolüne geçmelidir. Anestezi için kullanılan ilaçlar vücut kaslarının çoğunu gevşetir. Genel anestezi sırasında etkilenen kaslar arasında nefes almak ve dili hareket ettirmek için gerekli olanlar da vardır. Anestezi altında dil gevşeyebilir ve hava yolunu kısmen veya tamamen tıkayabilir ve solunum kasları diyaframı veya göğüs duvarını hareket ettirmeyebilir. Olası komplikasyonlardan kaçınmak için, bir hastada kullanılacak en güvenli prosedür endotrakeal entübasyon olarak adlandırılır. Soluk borusuna bir tüp yerleştirmek, doktorların hastanın akciğerlere giden (açık) hava yolunu korumasını ve hava yolunu orofarinksten kapatmasını sağlar. Ameliyat sonrası anestezi uzmanı, hastanın bilincini kapalı tutan gazların karışımını kademeli olarak değiştirir ve solunum kasları çalışmaya başladığında tüp çıkarılır. Hastanın uyanması ve solunum kaslarının solunum kontrolünü yeniden kazanması yaklaşık 30 dakika sürer. Ameliyattan sonra çoğu insanın boğazı birkaç gün boyunca ağrır veya kaşınır. |
Ön Boyun Kasları
Ön boyun kasları, gırtlağın (ses kutusu) ve dilin üzerinde hareket edebileceği sağlam bir temel işlevi gören at nalı şeklindeki hyoid kemiğin pozisyonlarını kontrol ederek deglutisyona (yutma) ve konuşmaya yardımcı olur. Boyun kasları hyoid kemiğe göre konumlarına göre sınıflandırılır (aşağıdaki şekil). Suprahyoid kaslar superiorda, infrahyoid kaslar ise inferiorda yer alır.
Suprahyoid kaslar yutkunma sırasında hyoid kemiği, ağız tabanını ve gırtlağı kaldırır. Bunlar, yutkunma sırasında hyoid kemiği ve larinksi yükseltmek için çalışan ön ve arka karınlara sahip olan digastrik kası içerir; ayrıca mandibulayı da bastırır. Stilohyoid kas hyoid kemiği arkaya doğru hareket ettirerek larinksi yükseltir ve mylohyoid kas onu kaldırarak dilin ağzın üst kısmına bastırılmasına yardımcı olur. Geniohyoid, hiyoid kemiği öne doğru kaldırıp çekmenin yanı sıra mandibulayı da bastırır.
Kayış benzeri infrahyoid kaslar genellikle hyoid kemiğe baskı yapar ve larinksin pozisyonunu kontrol eder. Üst ve alt karınları olan omohyoid kas, sternohyoid ve tirohyoid kaslarla birlikte hiyoid kemiğe baskı yapar. Tirohyoid kas aynı zamanda gırtlağın tiroid kıkırdağını yükseltirken, sternotiroid farklı ses tonları oluşturmak için bunu bastırır.
Başı Hareket Ettiren Kaslar
Vertebral kolonun tepesine bağlı olan baş, boyun kasları tarafından dengelenir, hareket ettirilir ve döndürülür (aşağıdaki tablo). Bu kaslar tek taraflı hareket ettiğinde baş döner. İki taraflı kasıldıklarında baş bükülür veya uzar. Başı lateral olarak büken ve döndüren ana kas sternokleidomastoiddir. Ayrıca, birlikte çalışan her iki kas da başın fleksörleridir. Parmaklarınızı boynunuzun her iki yanına yerleştirin ve başınızı sola ve sağa çevirin. Hareketin buradan kaynaklandığını hissedeceksiniz. Bu kas yandan bakıldığında boynu ön ve arka üçgenlere ayırır (aşağıdaki şekil).
| Hareket | Hedef | Hedef hareket yönü | Ana taşıyıcı | Köken | Yerleştirme |
| Başı döndürür ve yana yatırır; başı öne doğru yatırır | Kafatası; omurlar | Bireysel olarak: başı karşı tarafa döndürür; iki taraflı olarak: fleksiyon | Sternokleidomastoid | Sternum; köprücük kemiği | Temporal kemik (mastoid süreç); oksipital kemik |
| Başı geriye doğru döndürür ve yatırır | Kafatası; omurlar | Bireysel olarak: lateral fleksiyon ve başı aynı tarafa döndürme; bilateral olarak: ekstansiyon | Semispinalis capitis | Servikal ve torasik vertebraların transvers ve artiküler prosesleri | Oksipital kemik |
| Başı döndürür ve yana yatırır; başı geriye doğru yatırır | Kafatası; omurlar | Bireysel olarak: lateral fleksiyon ve başı aynı tarafa döndürme; bilateral olarak: ekstansiyon | Splenius capitis | Servikal ve torasik vertebranın spinöz çıkıntıları | Temporal kemik (mastoid proses); oksipital kemik |
| Başı döndürür ve yana yatırır; başı geriye doğru yatırır | Kafatası; omurlar | Bireysel olarak: lateral fleksiyon ve başı aynı tarafa döndürme; bilateral olarak: ekstansiyon | Longissimus capitis | Servikal ve torasik vertebraların transvers ve artiküler prosesleri | Temporal kemik (mastoid proses) |
Arka Boyun ve Sırt Kasları
Boynun arka kasları öncelikle ekstansiyon gibi baş hareketleriyle ilgilidir. Sırt kasları vertebral kolonu stabilize eder ve hareket ettirir ve fasiküllerin uzunluklarına ve yönlerine göre gruplandırılır.
Splenius kasları orta hattan çıkar ve insersiyonlarına kadar lateral ve superior olarak uzanır. Boynun yanlarından ve arkasından splenius capitis baş bölgesine, splenius cervicis ise servikal bölgeye uzanır. Bu kaslar başı uzatabilir, lateral olarak bükebilir ve döndürebilir (aşağıdaki şekil).
Erektor spinae grubu sırttaki kas kütlesinin çoğunluğunu oluşturur ve vertebral kolonun birincil ekstansörüdür. Vertebral kolonun bükülmesini, yanal bükülmesini ve dönmesini kontrol eder ve lomber eğriyi korur. Erector spinae iliocostalis (lateral yerleşimli) grubu, longissimus (orta yerleşimli) grubu ve spinalis (medial yerleşimli) grubundan oluşur.
İliocostalis grubu, servikal bölge ile ilişkili iliocostalis cervicis'i; torasik bölge ile ilişkili iliocostalis thoracis'i; ve lomber bölge ile ilişkili iliocostalis lumborum'u içerir. Longissimus grubunun üç kası, baş bölgesi ile ilişkili longissimus capitis; servikal bölge ile ilişkili longissimus cervicis; ve torasik bölge ile ilişkili longissimus thoracis'tir. Üçüncü grup olan spinalis grubu spinalis capitis (baş bölgesi), spinalis cervicis (boyun bölgesi) ve spinalis thoracis'ten (göğüs bölgesi) oluşur.
Transversospinales kasları transvers çıkıntılardan omurların spinöz çıkıntılarına kadar uzanır. Erector spinae kaslarına benzer şekilde, bu gruptaki semispinalis kasları da ilişkili oldukları vücut bölgelerine göre adlandırılır. Semispinalis kasları arasında semispinalis capitis, semispinalis cervicis ve semispinalis thoracis bulunur. Lomber bölgenin multifidus kası vertebral kolonun uzatılmasına ve lateral olarak bükülmesine yardımcı olur.
Omurganın istikrarında önemli olan, interspinales ve intertransversarii kaslarını içeren segmental kas grubudur. Bu kaslar, birbirini takip eden her bir omurun spinöz ve transvers proseslerini bir araya getirir. Son olarak, skalen kaslar birlikte çalışarak başı büker, yanlara doğru esnetir ve döndürür. Ayrıca derin solumaya da katkıda bulunurlar. Skalen kaslar arasında anterior skalen kas (orta skalenin anteriorunda), orta skalen kas (en uzun, anterior ve posterior skalenlerin ortasında) ve posterior skalen kas (en küçük, orta skalenin posteriorunda) bulunur.
Önceki Ders: İskelet Kaslarının Adlandırılması
Sonraki Ders: Karın Duvarı ve Toraksın Eksenel Kasları
Yorumlar
Yorum Gönder