İskelet Sisteminin İşlevleri
Kemik veya kemiksi doku, vücudun destek yapısı olan yetişkin iskeletinin çoğunu oluşturan sert, yoğun bir bağ dokusudur. İskeletin kemiklerin hareket ettiği bölgelerinde (örneğin göğüs kafesi ve eklemler), bağ dokusunun yarı sert bir formu olan kıkırdak, hareket için esneklik ve pürüzsüz yüzeyler sağlar. İskelet sistemi, kemik ve kıkırdaktan oluşan vücut sistemidir ve insan vücudu için aşağıdaki kritik işlevleri yerine getirir:
- vücudu destekler
- hareketi kolaylaştırır
- iç organları korur
- kan hücreleri üretir
- mineral ve yağ depolar ve serbest bırakır
Destek, Hareket ve Koruma
İskelet sisteminin en belirgin işlevleri, gözlem yoluyla görülebilen kaba işlevlerdir. Sadece bir insana bakarak, kemiklerin insan vücudunu nasıl desteklediğini, hareketi nasıl kolaylaştırdığını ve koruduğunu görebilirsiniz.
Tıpkı bir binanın çelik kirişlerinin ağırlığını desteklemek için bir iskele oluşturması gibi, iskelet sisteminizin kemikleri ve kıkırdakları da vücudunuzun geri kalanını destekleyen iskeleyi oluşturur. İskelet sistemi olmasaydı, organlar, kaslar ve deriden oluşan gevşek bir kütle olurdunuz.
Kemikler ayrıca kaslarınız için bağlantı noktaları görevi görerek hareketi kolaylaştırır. Bazı kemikler sadece kaslar için destek görevi görürken, diğerleri kaslarınız kasıldığında ortaya çıkan kuvvetleri de iletir. Mekanik açıdan bakıldığında kemikler kaldıraç, eklemler ise dayanak noktası görevi görür (aşağıdaki şekil). Bir kas bir eklemi kaplamadıkça ve kasılmadıkça, bir kemik hareket etmeyecektir.
Kemikler ayrıca iç organları kaplayarak veya çevreleyerek yaralanmalara karşı korur. Örneğin, kaburgalarınız akciğerlerinizi ve kalbinizi, omurganızdaki kemikler omuriliğinizi ve kafatasınızdaki kemikler beyninizi korur (aşağıdaki şekil).
| KARİYER BAĞLANTISI Ortopedist Ortopedist, kas-iskelet sistemi ile ilgili bozuklukları ve yaralanmaları teşhis ve tedavi etme konusunda uzmanlaşmış bir doktordur. Bazı ortopedik sorunlar ilaçlar, egzersizler, diş telleri ve diğer cihazlarla tedavi edilebilir, ancak diğerleri en iyi ameliyatla tedavi edilebilir (aşağıdaki şekil). “Ortopedi” kelimesinin kökeni (ortho- = “düz”; paed- = “çocuk”), kelimenin tam anlamıyla “çocuğun düzeltilmesi” anlamına gelse de, ortopedistlerin pediatrik yaştan geriatrik yaşa kadar değişen hastaları olabilir. Son yıllarda ortopedistler, fetüsün omurgasındaki nöral kanalın embriyolojik gelişim sırasında tamamen kapanmadığı doğumsal bir kusur olan spina bifidayı düzeltmek için doğum öncesi ameliyat bile gerçekleştirdiler. Ortopedistler genellikle kemik ve eklem yaralanmalarını tedavi ederler, ancak omurga eğriliği de dahil olmak üzere diğer kemik rahatsızlıklarını da tedavi ederler. Skolyoz, skapula altına kayacak kadar şiddetli olabilir ve onu bir hörgüç gibi yukarı iter. Omurga eğrilikleri ayrıca sırtta kamburluğa ve torasik sıkışmaya neden olan aşırı dorsoventral (kifoz) olabilir. Bu eğrilikler genellikle kötü duruş, anormal büyüme veya belirsiz nedenlerin bir sonucu olarak ergenlik öncesi dönemde ortaya çıkar. Çoğunlukla ortopedistler tarafından kolayca tedavi edilirler. İnsanlar yaşlandıkça, omurga yaralanmalarının ve osteoporoz gibi hastalıkların birikmesi de omurga kıvrımlarına neden olabilir; bu nedenle, yaşlılarda bazen gördüğümüz kamburluğa sebep olabilir. Bazı ortopedistler, hem burkulan ayak bileği gibi basit yaralanmaları hem de omuzdaki rotator manşet yırtığı gibi karmaşık yaralanmaları ele alan spor tıbbında alt uzmanlaşmaya gitmektedir. Tedavi egzersizden ameliyata kadar değişebilir. |
Mineral Depolama, Enerji Depolama ve Hematopoez
Metabolik düzeyde, kemik dokusu birkaç kritik işlevi yerine getirir. Birincisi, kemik matrisi vücudun işleyişi için önemli olan bir dizi mineral, özellikle de kalsiyum ve fosfor için bir rezervuar görevi görür. Kemik dokusuna dahil olan bu mineraller, fizyolojik süreçleri desteklemek için gereken seviyeleri korumak üzere kan dolaşımına geri salınabilir. Örneğin kalsiyum iyonları, kas kasılmaları ve sinir uyarılarının iletilmesinde rol oynayan diğer iyonların akışını kontrol etmek için gereklidir.
Kemik aynı zamanda yağ depolanması ve kan hücresi üretimi için de bir bölge görevi görür. Çoğu kemiğin içini dolduran daha yumuşak bağ dokusu kemik iliği olarak adlandırılır (aşağıdaki şekil). İki tür kemik iliği vardır: sarı ilik ve kırmızı ilik. Sarı ilik yağ dokusu içerir; dokunun adipositlerinde depolanan trigliseritler enerji kaynağı olarak kullanılabilir. Kırmızı ilik, hematopoezin (kan hücrelerinin üretimi) gerçekleştiği yerdir. Kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerin tümü kırmızı ilikte üretilir.
Yorumlar
Yorum Gönder